O Grojcu słów kilka
  • O Grojcu można by rzec: "wieś spokojna, szczęśliwa i urokliwa". Otoczona zewsząd stawami. W środku wioski malowniczy zabytkowy, drewniany kościółek w otoczeniu parkowej zieleni, a...więcej
Galerie
Ciekawostki

Jakub Franciszek Szembek

Hrabia Franciszek Jakub SZEMBEK
* 1690  -  † 1765



Hrabia Franciszek Jakub SZEMBEK - herbu Szembek urodził się w roku 1690, najprawdopodobniej w miejscowości Słupowo.  Dzisiaj jest to wieś leżąca niedaleko Działoszyc powyżej Krakowa w kierunku na Kielce. Ojcem jego był hrabia Antoni Felicjan Szembek ze Słupowa a matką była Ewa z domu Nielepiec Schwarzenberg - Czerna  herbu Nowina.

Antoni Felicjan Szembek  burgrabia i podwojewoda krakowski 1705, wojski oświęcimski 1709,  podkomorzy krakowski 1720, starosta ujski, wielicki i bocheński. Zmarł ok. 1738 r ??

Antoni Felicjan Szembek zawarł związek małżeński z Ewą z Nielepców Schwarzenberg – Czerną w roku 1686.

Jej siostra Barbara w 1707 r. wychodzi za mąż za Piotra Szembeka, brata Antoniego.

Ród Szembeków posiadał swój indywidualny, unikalny herb. Jedne źródła podają, że na polu herbowym znajdują się dwa Koziorożce, choć inne źródła podają, że były to Jednorożce.

Szembekowie zostali włączeni w spis szlachty niemieckiej w roku 1313, na podstawie listu cesarza Henryka VII, a w liście tym podaje się, że początki ich domu szlacheckiego sięgają czasów Karola Wielkiego (ok. 1000 r.)  Jako genezę nazwiska podaje się nazwisko Schonbeg, co w czasach gdy znaleźli się w Królestwie Polskim  spolszczono na Szembek.

Jest to więc ród bardzo stary, którego historia sięga początków Państwa Polskiego.

Ojciec Franciszka, hrabia Antoni Felicjan Szembek pełnił funkcję wojskiego oświęcimskiego i zatorskiego  jako zaufany  króla Augusta II Mocnego. W roku 1718 żona jego Ewa Schwarzenberg - Czerna córka Andrzeja Nielepca – seniora zostaje właścicielką majątku w Grojcu.

W 1718 roku Salomea z Nielepców - Czerna, przekazuje część swoich dóbr grojeckich córce Ewie, żonie hrabiego Antoniego Felicjana Szembeka ze Słupowa - wojskiego oświęcimskiego i zatorskiego i córce Józefa Macieja Nielepca :Salomei która jest żoną Stanisława Schwarzenberg - Czernego - kasztelana oświęcimskiego i zatorskiego.

W roku 1722 Salomea, z Nielepców, siostra Ewy, wdowa po Michale Przyłęckim, żona Stanisława Schwarzenberg - Czernego, przekazuje resztę swoich dóbr grojeckich i pozostały majątek mężowi swojej siostry Ewy - Antoniemu Felicjanowi Szembekowi, który wtedy był podkomorzym krakowskim. Staje się on od tego momentu jedynym właścicielem Grojca i wszystkich przynależnych okolicznych wsi.

Nic nie wiemy dokładnie jakie nauki pobierał Franciszek Jakub Szembek, lecz był na pewno, jak na tamte czasy  człowiekiem bardzo inteligentnym i wykształconym. W XVII i XVIII wieku ród Szembeków pełnił najwyższe i najzaszczytniejsze funkcje w Królestwie Polskim. I tak np.

Jan Sebastian Szembek ( ? - 1731) zostaje w 1712 r. kanclerzem wielkim koronnym na dworze króla Augusta II Mocnego. Był rzecznikiem reform gospodarczych w Królestwie Polskim. Miał duże wpływy polityczne, zgromadził olbrzymi majątek. Jest twórcą potęgi rodu Szembeków.

Stanisław Szembek (1650-1721),  brat Jana Sebastiana,  kanonik przemyski i krakowski, biskup kujawsko-pomorski od 1700 r, arcybiskup gnieźnieński a od 1706 r prymas Polski. Zwolennik króla Augusta II Mocnego. W 1709 roku jako najwyższy religijny dostojnik w Królestwie Polskim odwołał jego abdykację. Wywiózł na Śląsk i Morawy klejnoty i archiwum koronne, ratując je przed Szwedami.

Michał Szembek (1655-1726) brat prymasa Stanisława Szembeka, biskup krakowski. Studiował i uzyskał doktorat obojga praw na Akademii Krakowskiej. W 1703 r. był komisarzem do rewizji skarbu koronnego. Był proboszczem w Książu Wielkim, opatem komendatoryjnym mogilskim (1720), dziekanem kapituły krakowskiej. W 1714 r. sprowadził do Krakowa siostry szarytki, którym zlecił prowadzenie domu dla dzieci porzuconych przez matki.

Krzysztof Antoni Szembek (1667 - 1748) był od 1716 r arcybiskupem poznańskim, a w roku 1739 został podniesiony do godności prymasa Królestwa Polski.

Franciszek Jakub Szembek w roku 1732 jest chorążym koronnym królewskim a w roku 1737 zostaje przez króla Augusta III mianowany do pełnienia zaszczytnej, lecz trudnej politycznie i gospodarczo funkcji wojewody inflandzkiego i w czasie pełnienia funkcji wojewody, za zasługi dla króla i Królestwa Polskiego, w dniu 3 sierpnia 1738 na zamku w Moritzburgu odznaczony zostaje przez króla Augusta III Mocnego, jako jeden z pierwszych Obywateli Orderem Orła Białego. Pełni w tym czasie również funkcję prefekta wojska zbrojnego dóbr królewskich. Pełni również funkcje państwowe jako starosta brzeski kujawski tolkmicki i murzynowski  

Zamek i miejscowość Moritzburg położone są 15 km na północ od Drezna. Monumentalny zamek na wyspie jeziora Waldesee (J. Leśne) został stworzony przez Matthäusa Daniela Pöppelmanna dla Augusta Mocnego w latach 1723- 36 w wyniku przebudowy starego zamku renesansowego. Obecnie w zamku mieści Muzeum Baroku.

Order Orła Białego jest to najwyższe honorowe odznaczenie w Polsce. Odznaczenie to ustanowione zostało w roku 1705 przez króla Augusta II Mocnego jako nagroda dla wiernych mu i oddanych dostojników w walce o sprawę i tron polski.

Pierwowzór Orderu miał postać złotego, czerwono emaliowanego owalnego medalu. Na awersie znajdował się wizerunek orła białego i łaciński napis: Pro Fide, Rege et Lege (Za Wiarę, Króla i Prawo), na rewersie wyryty był monogram królewski, AR - Augustus Rex, zwieńczony gałązkami palmowymi. Całość zawieszano na wąskiej, błękitnej wstędze.

W 1807 roku przywrócony został na mocy konstytucji Księstwa Warszawskiego. Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku włączono Order Orła Białego do odznaczeń cesarstwa rosyjskiego. Odnowiony Order Orła Białego w dniu 15 III 1921 z dewizą Za Ojczyznę i Naród, nadawany był do 1939 r, Polakom i cudzoziemcom, którzy przyczynili się do utrwalania niepodległości Rzeczypospolitej i odbudowy państwa Polskiego.

Po 1945 nie był nadawany przez władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Ponownie przywrócono nadawanie Orderu Orła Białego w kraju w dniu 22 XII 1990 po wyborze Lecha Wałęsy na urząd prezydenta państwa.

Rzeczpospolita w 1701 roku.

Inflanty, inaczej Livland, (Livonia), jest to kraina historyczna leżąca pomiędzy rzeką Dźwiną na południu, Zatoką Ryską na zachodzie, Estonią na północy, Pskowem, Witebskiem i jeziorem Pejpus na wschodzie. Większa, południowa część tej krainy  z Rygą należy dziś do Łotwy, a północna do Estonii.

Pierwotnymi mieszkańcami Inflantów byli Liwowie, którzy wyparci i wchłonięci zostali później przez różne plemiona bałtyckie, a które to plemiona znane były pod wspólną nazwą Łotyszan.

W XII w. Inflanty były terenem podboju przez Duńczyków i Niemców, w XIII i XIV w. podbite zostały na skutek akcji misyjnej zakonu kawalerów mieczowych, w 1237 połączonego z zakonem krzyżackim. W XVI w. o wpływy w Inflantach rywalizowały Szwecja, Dania, Moskwa i Polska. W 1561 wielki mistrz zakonu, wobec napadu Iwana Groźnego, poddał się Polsce. Panowanie polskie w Inflantach ugruntował król Stefan Batory w latach 1578-1581.

W XVII w. toczyły się na terenie Inflantów wojny polsko-szwedzkie, zakończone pokojem w 1660 roku, na mocy którego Szwecja otrzymała część Inflantów po Dźwinę. Inflanty Szwedzkie zdobył car Piotr I w 1721 r. w tzw. wojnie północnej. W 1772r. w wyniku I rozbioru Polski Inflanty Polskie przeszły pod panowanie Rosji,

Pierwszy związek małżeński Franciszek Jakub Szembek zawarł przed 1719 r. z Teresą Działyńską. To małżeństwo zostało anulowane. Teresa Działyńska zmarła około 1746 r. przez innych podawana jest data 1752-1756. Nie jest znana przyczyna rozwiązania tego małżeństwa.

W roku 1739 umiera jego ojciec Antoni Felicjan, a cały majątek, który należał do ojca zostaje jemu przekazany, jako dziedzicowi.

Drugi związek małżeński Franciszek Jakub Szembek zawarł z księżniczką Marią Prosapią Sułkowską - herbu Sulima, w 1747 r. Była ona córką Księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego i Marii Freiin Stein zu Jettingen - Baronówny.

Naturalnym ojcem księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego był król Fryderyk August II Mocny z dynastii Wettinów. Był on uznawany oficjalnie przez króla jako jego syn. Pośrednio, poprzez małżeństwo z Marią Prosapią Sułkowską hrabia Jakub Franciszek Szembek zaliczany jest do rodziny królewskiej.

Książę Aleksander Józef Sułkowski zmarł 21.05 1762  i pochowany został w Rydzynie, gdzie posiadał swój pałac.

Ze związku z księżniczką Marią Sułkowską rodzi się jego jedyny syn Aleksander Józef, późniejszy generał, adiutant króla Augusta Poniatowskiego. Żona Jego Maria Prosapia Sułkowska zmarła w 1749 r.

Trzeci związek małżeński hrabia Franciszek Jakub Szembek, wojewoda inflandzki  zawarł w dniu 6 maja 1754 r. w Konstantynowie Łódzkim.   Panna młoda - Anna Potocka - herbu Pilawa, była wdową po Antonim Tarle (Tarło) kasztelanie lubaczowskim i złotoryjskim. Ojcem jej był Jan Potocki a matką Konstancja Sobieska. Z żoną Anną Potocką zamieszkał w Grojcu i ona to po jego śmierci dokończyła zleconą i rozpoczętą przez niego budowę nowego kościoła p.w. św. Wawrzyńca w 1766 r.  Kościół ten stoi do dzisiaj obok nowego budynku szkoły podstawowej.

Hrabia Franciszek Jakub Szembek musiał być dobrym gospodarzem i ekonomistą, gdyż w ciągu swojego długiego życia powiększa wielokrotnie swój majątek. Kupuje wielkie połacie ziemskie w okolicach Oświęcimia. Inwestuje swój majątek w zakup od Koniecpolskich majątku w Kaszewicach, kupuje również inne dobra w Widawie i Dąbrowie w okręgu sieradzkim. Wspiera finansowo zakon OO. Bernardynów w Widawie. Za swego życia znany był ze swojej szczodrobliwości, łaskawości, sprawiedliwości i dobroci.

W spisie inwentarza kościoła św. Wawrzyńca w Grojcu z roku 1756 znajdujemy między innymi zapis:  

1. Monstrancią cała srebna pozłocista kamykami wysadzana, takze Melchisedech kamykami osadzony impensis Jasnie Wielmoznego Jego Mosci Pana Franciska Jakuba Szembeka Wojewody Inflanskiego Pana na Dąbrowie, Widawie y Grodcu dziedzicznego etc: ze staryi przerobiona.

Około roku 1760 Franciszek Jakub Szembek rozbudowuje dwór w Grojcu.

W akcie fundacyjnym nowego kościoła w Grojcu z 29 grudnia 1766 roku napisano o nim:

"Bowiem najbardziej był prawy w stosowaniu sprawiedliwości, najsurowszy w wykorzenianiu wad, w wypełnianiu obowiązków dla państwa i króla był najpilniejszy i w rozszerzaniu boskiej czci najświętszy. W nabożeństwach rannych i wieczornych uczestniczący najbardziej oddanie. Najłagodniejszy w stosunku do poddanych, w stosunku do biednych najbardziej szczodry, obdarowany wszystkimi cnotami.

Chwała Jego w kościołach świętych najbardziej w jego posiadłościach istniejących z których jedne zbudował, inne naprawił i prawie wszystkie wyposażył szczodrze w srebrne naczynia i cenne przedmioty potrzebne dla większej chwały Boga."

Dnia 19 czerwca 1765 roku, przeżywszy 75 lat, umiera w swoim dworze w Kaszewicach. (Dwór ten już w czasach międzywojennych XX wieku był w stanie ruiny, a po zakończeniu II wojny światowej rozebrano go zupełnie). W testamencie rozporządza swoim ciałem w ten sposób, że chce, by chociaż część jego doczesnych szczątków złożona została w miejscach które ukochał i które były mu bardzo bliskie.

Ciało Jego złożono w klasztorze Ojców Bernardynów w Widawie. Wnętrzności (jelita, żołądek, wątrobę i inne wnętrzności) włożone w srebrnym naczyniu, kazał złożyć i pochować w kościele w Kaszewicach, a Jego Serce w srebrnej puszce zostaje w dniu 2 sierpnia 1765 r. sprowadzone do miejsca które ukochał najbardziej, do Grojca k. Oświęcimia.

W tych to trzech miejscowościach odbyły się uroczyste i długie  obrzędy pogrzebowo - żałobne, (w Grojcu trwały do 17 lipca 1766 r.) a dzwony kościelne w tym czasie biły na przypomnienie Jego zasług dla Królestwa Polskiego, trzy razy dziennie.

Jego serce złożone zostało w krypcie grobowej 17 lipca 1766 r. W prezbiterium kościoła św. Wawrzyńca w Grojcu  wystawiona została tablica ku Jego czci.

Bogu  Najwyższemu
Franciszek  hrabia w Słupowie SZEMBEK
wojewoda Palatynatu Livonii.
Kawaler Orła Białego.
Ze względu na znakomitość talentu
i powagę obyczajów
bardzo drogi Augustowi II  Królowi Polski.
Uświetniony licznymi funkcjami publicznymi
a także stanowiskami i legatami.
Wyniesiony do Palatynatu Livonii.
Dochowawszy wierności Królowi i Rzeczypospolitej
dożywszy sędziwych lat
zamknął swój ostatni dzień życia 26 czerwca 1765.
W wieku 75 lat
pochowany w Widawie.
Sercem przy kościele Grojeckim
który przez najznakomitszą Annę z Potockich
jego małżonkę, został
zbudowany od podstaw.
Zastrzegając & umieszczając
 

Był to człowiek wielkiego umysłu i zalet, który współtworzył potęgę Królestwa Polskiego oraz jego wielkość i chwałę w ówczesnej Europie. Mieszkał  wśród naszych pradziadów, dokładał staranie o rozwój i piękno naszej miejscowości. Podtrzymywał fundację szpitala - przytułka dla ubogich, który to przytułek znajdował się na terenie obecnej szkoły podstawowej, w miejscu, gdzie obecnie jest boisko szkolne. Chodził tymi samymi grojeckimi drogami, którymi i my dzisiaj chodzimy, a Jego Dzieło, które ze swoich funduszy kazał powiększyć i wybudować od nowa - kościół p.w. Św. Wawrzyńca możemy podziwiać do dzisiaj.

W tomie drugim ksiąg parafialnych, na stronach 111-115, znajduje się ważny dokument parafialny którym jest akt fundacyjny ponownego przekazania kościoła w 1776 r. po jego gruntownym odbudowaniu przez Najjaśniejszą Szlachetną panią Annę Potocką - Szembekową i przekazanie kościoła w ręce ówczesnego proboszcza grojeckiego księdza Wawrzyńca Madeyskiego.

Jest to o tyle ważny dokument, ponieważ dotyczy on czasów,  które nie są zapisane w dokumentach parafialnych. Dokument ten cofa nas w czasie od początku XVII w. aż do lat 1660 - 1671 gdy właścicielem Grojca była rodzina Porębskich.

Przedstawiamy pełne tłumaczenie tego aktu z łaciny:

Nowy Kościół Grojecki
przez Najznakomitszą i Wspaniałą Panią
Annę z Potockich Szembekową
Wojewodzinę Liwonii, Panią Utrzymującą
w Grojcu, Zaborzu i Rajsku
został ufundowany
pod pasterskim patronatem Najprzewielebniejszego Księdza
Wawrzyńca Madeyskiego Proboszcza Grojeckiego
w 15 roku jego tu pasterzowania
został wzniesiony
Roku 1766.

                   Był już w Grojcu wcześniej drewniany kościół, którego większa i mniejsza nawa mieściła się w czworoboku o mniejszej wielkości niż teraz, miał on wieżę o kształcie wspólnym dla kościołów stojących wokół. Został on ufundowany przez Najjaśniejszego Pana Jana Pisarzewskiego, z pieniędzy zapisanych przez Najjaśniejszego Pana Andrzeja Porębskiego, już zmarłego, którego grobowiec także w tym kościele się znajduje. Przed jego zbudowaniem dwa dzwony zostały zniszczone i na koszt Najprzewielebniejszego Księdza Porębskiego ze Stowarzyszenia Jezusowego naprawione. To wszystko zostało zapisane w starej księdze metrykalnej, pismem już słabo czytelnym w 1671 roku. Gdy został zbudowany miał już zakrystię murowaną w której były dwie małe nisze do schowania cennych przedmiotów w kościele. Od strony zakrystii, w ścianie był grobowiec Andrzeja Porębskiego, fundatora, pod którym to grobowcem nad ziemią zostało umieszczone jego ciało.

                   Nowy kościół w podobny sposób powstał, bowiem te same zniszczone dzwony na koszt Najświetniejszego Pana Franciszka Jakuba, Pana w Słupowie Szembeka, Palatyna Livonii, Prefekta wojska, dziedzica dóbr w Grojcu, Zaborzu, Rajsku i innych licznych dóbr w okręgu Sieradzkim, naprawione.

                    Tenże Najświetniejszy Wojewoda przez lata przed swoją śmiercią myślał, aby zbudować nowy kościół i do jego zbudowania kupił drewno, kamienie na posadzkę kościoła, sprowadził architekta do zaprojektowania kościoła i podpisał z nim umowę. Pieniądze na jego budowę przydzielił i zostawił. Projekt kościoła był najpiękniejszy i najdokładniejszy z wytworną wieżą podobną do wież kościołów w Bestwinie, Andrychowie, Inwałdzie. Lecz po śmierci Najznakomitszego Wojewody; Wojewodzinie, Fundatorce ten projekt nie spodobał się, dlatego przez tego samego architekta (chociaż już fundamenty kościoła tuż obok poprzedniego zostały już położone) inny projekt teraz istniejącego kościoła został sporządzony, nic z wcześniejszego projektu nie zostało zmniejszone oprócz wieży, ażeby nie była tak wysoka, zostało jej odjętych kilka łokci.

                    Na zbudowanie tego kościoła Najświetniejszy Wojewoda pozostawił pieniądze, a ponieważ ich zabrakło Przesławna Fundatorka wyłożyła pieniądze i dokończyła budowę. W roku 1765 jesienią fundamenty kościoła zostały położone, zaś w roku następnym mianowicie 1766 kościół zaczął być budowany w połowie czerwca i w tym samym roku w październiku ukończony. W międzyczasie w zakrystii odprawiane były nabożeństwa i mieściły się tam paramenta do liturgii.  W dniu 29 grudnia tego samego roku, za pozwoleniem Najświetniejszego Oficium obrządku  Rzymskiego kościół został uroczyście pobłogosławiony przez Najprzewielebniejszego Księdza Wawrzyńca Madeyskiego proboszcza kościoła grojeckiego w obecności ks. Józefa Roczyńskiego wikariusza grojeckiego, ks. Marcina Florkiewicza wikariusza z Bielan, ks. wikariusza Józefa Karkulewicza, kleryków i wszystkich parafian. Codzienne nabożeństwa w tym kościele odbywają się, aż do momentu  poświęcenia tego kościoła, co później będzie odnotowane.

                   Najjaśniejszy i najwspanialszy Pan Jakub Franciszek Szembek, hrabia w Słupowie, wojewoda Livonii, kawaler Orła Białego, Prefekt wojska zbrojnego dóbr królewskich, dziedzic w Grojcu, Zaborzu, Rajsku, w Palatynacie Widawa, Dąbrowa, Kaszewice, zmarł w swoim dworze Kaszewice w okręgu Sieradzkim w roku 1765 w dniu 19 czerwca pozostawiwszy najukochańszą żonę Annę z Potockich i jedynego syna bardzo oczekiwanego w Ojczyźnie Aleksandra, urodzonego z pierwszego małżeństwa z matki Prosapii Sułkowskiej. Jego śmierć napełniła nas najczystszym bólem. Śmierć niezasłużona najszlachetniejszego w cnocie. Bowiem najbardziej był prawy w stosowaniu sprawiedliwości, najsurowszy w wykorzenianiu wad, w wypełnianiu obowiązków dla państwa i króla był najpilniejszy i w rozszerzaniu boskiej czci najświętszy. W nabożeństwach rannych i wieczornych uczestniczący najbardziej oddanie. Najłagodniejszy w stosunku do poddanych, w stosunku do biednych najbardziej szczodry, obdarowany wszystkimi cnotami.

                   Chwała Jego w kościołach świętych, najbardziej w jego posiadłościach istniejących z których jedne zbudował, inne naprawił i prawie wszystkie wyposażył szczodrze w srebrne naczynia i cenne przedmioty potrzebne dla większej chwały Boga. Jego śmierć cała Polska z bólem długi czas opłakiwała. Ciało jego zostało pochowane w Widawie w klasztorze Ojców Bernardynów, wnętrzności w kościele w Kaszewicach, serce zaś w puszce srebrnej zostało sprowadzone do kościoła grojeckiego w tym samym roku 2 sierpnia. Po powiadomieniu o jego śmierci natychmiast w kościele grojeckim odbyły się egzekwie i trzy razy dziennie biły dzwony kościelne aż do 17 lipca (1766). W tym to dniu ponownie odbyło się uroczyste nabożeństwo żałobne złożenia serca z udziałem 15 kapłanów, aż do momentu gdy nowy kościół zostanie poświęcony, co na innym miejscu zostanie odnotowane. Odszedł w swoim wieku.

                    Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj mu świeci. Amen.

 

Kilka stron dalej, w tej samej księdze (str. 118 - 119) dowiadujemy się, że w dniu 5 czerwca 1767 roku Najprzewielebniejszy Ksiądz Kiełczew Kielczewski Biskup Hermopolitański, sufragan i kanonik krakowski, prepozyt oświęcimski poświęcił wybudowaną od podstaw nową świątynię w Grojcu i udzielił sakramentu bierzmowania 280 osobom.

Po śmierci Franciszka Jakuba właścicielem wsi zostaje jego syn z drugiego małżeństwa - Aleksander Józef Sułkowski - Szembek, generał, adiutant króla Stanisława Poniatowskiego.

Po I rozbiorze Polski Grojec należy do Cesarstwa Austro-Węgierskiego. W 1779 roku hrabia generał Aleksander Józef Sułkowski - Szembek sprzedaje wieś Ignacemu Bobrowskiemu z Bobrówki, herbu Jastrzębiec, za kwotę 24000 złotych.

W treści kontraktu sprzedaży wymieniony jest „ogród włoski” i „oranżeria”. Bobrowski  zakupił też wsie: Rajsko, Porębę Wielką oraz Nidek.

Ignacy Bobrowski był szambelanem królewskim, cześnikiem oświęcimskim i zatorskim. Był on spowinowacony z poprzednimi właścicielami Grojca, gdyż jego matka pochodziła z Nielepców.

W roku 2002 dla upamiętnienia postaci Franciszka Jakuba Szembeka jedna z większych, nowopowstałych ulic w Grojcu, znajdująca się w bezpośredniej bliskości pałacu, otrzymała nazwę – Ulica Franciszka Jakuba Szembeka.
 

Opracował  Wawrzyniec  MIZGALSKI
Pogoda w Grojcu
Polecane strony
Firmy
Copyright © 2013 Projekt i program Interhead.pl
Użytkowniku, zgodnie z nowymi przepisami dotyczacymi posiadania, przechowywania oraz przetwarzania danych osobowych, informujemy, iż wprowadzilismy nowa politykę prywatnosci oraz cookies. W celu pozostania na stronie prosimy o wyrażenie zgody na przechowywanie w swoim urzadzeniu plików cookies.